Menstruatie blijft vandaag nog steeds taboe: het onderwerp is gehuld in een sluier van stilte en geheimzinnigheid. Terwijl het een dagelijkse realiteit is. Chagrijnig zijn, een tampon die uit je handtas valt, een bloedvlek op je kleding. Of een opgeblazen gevoel en zelfs samenkrimpen van de pijn. Kortom: de rode ellende. Ze is voor een groot deel van de bevolking tastbaar en voelbaar. Maar de sociale en psychologische impact van menstruatie kan enorm zijn. Met soms een sterk verminderde levenskwaliteit. Om patiënten optimaal te begeleiden, pleiten we daarom voor een open dialoog tussen patiënt en zorgverstrekker, in beide richtingen.
Menses kunnen zeer pijnlijk zijn, met uiteenlopende klachten. Van krampen in de buik, samentrekkingen van de baarmoeder, een pijnlijke evacuatie van de stoelgang. Over anale krampen, bekkenpijnen, pijn bij het vrijen, of pijnlijke borsten. Tot zelfs overvloedig bloedverlies, zwart bloed, klonters, misselijkheid en meer. De impact die maandstonden op het lichaam kunnen hebben zijn soms niet te onderschatten. Iedereen ervaart ze ook anders en op hun manier.
Soms is een pathologie de oorzaak van deze functionele klachten zoals bijvoorbeeld endometriose, adenomyose, fibromen en myomen (vleesbomen). Maar ook eierstok cystes, chocolade cystes bij endometriose, functionele cystes, PCOS, of teratoma cystes kunnen een factor zijn. Daarnaast kunnen aangeboren afwijkingen een rol spelen, zoals afwijkingen aan de baarmoeder of het maagdenvlies (Mulleriaanse anomalieën). Maar ook verklevingen na een chlamydia infectie of andere soa’s kunnen een invloed uitoefenen op pijn bij menstruatie.
Wat ook de aanleiding of de verschijningsvorm is, menstruatie is heden ten dagen nog steeds een taboe. Het hangt nog in een sfeer van schaamte. In vele culturen en etnische groepen is er een omerta rond menstruatie: er wordt niet over gepraat.
Menstruatie is bovendien gerelateerd aan genderdiscriminatie zowel op school, thuis, als op de werkvloer. Zelfs in de geneeskunde worden klachten rond menstruatie al te gauw weggewuifd als normaal. Uitspraken als “het zit tussen de oren” of “doe niet zo flauw” vallen dan ook vaak te horen. Wanneer er een genetische factor aanwezig is, bijvoorbeeld bij endometriose, zal de moeder vaak zeggen dat “pijn bij de menstruatie normaal is ”. Omdat zij het ook heeft en ze het als normaal beschouwt. Soms heeft de moeder ook endometriose of een andere aandoening, zonder dat er nog nooit een diagnose is gesteld.
Gendergelijkheid, seksualiteit en beleving, seksuele en reproductieve educatie zijn dan ook een absolute basis om de taboes en vragen rond menstruele issues aan te pakken:
- Het premenstrueel syndroom PMS en de mythe van de irrationele vrouw blijven hardnekkige vraagstukken.
- “Zolang je menstrueert ben je vruchtbaar?” Een fabeltje.
- Welk anticonceptie of net geen anticonceptie?
Hoe verschillend is de werking en het doel van de verschillende anticonceptiemogelijkheden ?
Vaak zijn de dingen waar we niet over praten net de meest belangrijke! Daarom pleiten we voor een sterker patiëntgerichte communicatie en een open dialoog tussen de patiënt en de zorgverstrekker in onze praktijk. En dat werkt in beide richtingen. Patiënten moeten een drempel overwinnen en hun problematiek onbevangen durven bespreken met een gespecialiseerde osteopaat. Maar ook die zorgverstrekker moet op hun beurt intieme vragen durven te stellen aan de patiënt. Enkel zo komen we tot de kern van de klacht en een correcte differentiaal diagnose, een osteopathisch behandelplan en een eventueel verwijzing naar de juiste gespecialiseerde discipline.
Daarom is leren en educatie over menstruatie, advies geven, uitleg en tips delen zo belangrijk in onze praktijk. Dat doen we dagelijks en met grote zorg. Want informatie aanreiken die evidence- & clinical-based is, is primordiaal voor patiënten. Zo kunnen patiënten inzichten verwerven en geïnformeerde keuzes maken, in het belang van hun gezondheid.
Vandaar onze oproep om de stilte rond menstruatie bij adolescenten en volwassenen te doorbreken!